تذهیب از هنرهای تزئینی ایرانی- اسلامی است که در نسخه های ادوار مختلف قابل مشاهده است و هنرمندان آثار نفیس قابل توجهی در این زمینه خلق کرده اند. دوره صفوی و قاجار هر کدام به فراخور شرایط زمانه و تاریخی خاص خود، بستری را برای پیشرفت هنرتذهیب فراهم نمودند و بدین ترتیب بررسی و ارزش گذاری ویژگی های سبکی آثار هر دوره و حجم تولید آنها قابل توجه می نماید. در این راستا، ابتدا تصاویری از کُتب خطی مذهب موجود در موزه ها(موزه ملی ملک، مجلس شورای اسلامی و موزه رضا عباسی و هنرهای تزیینی اصفهان)و نمونه های چاپیِ در دسترس انتخاب گردید و از نظر نقشمایه های تزئینی، ترکیب بندی و چگونگی کاربست آنها در تزیینات متن، سرلوح و حواشی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین ویژگی های کلی سبک تذهیب کتب در دوره صفوی و قاجاریه مورد تحلیل و مقایسه قرار گرفتند. در دوره صفوی به دلیل حمایت مالی و نیز معنوی، شاه، بزرگان و اشراف، تولید آثار تذهیب در شمارگان بالا و در نهایت ظرافت و زیبایی انجام پذیرفته است. در اواخر دوره صفویه به دلیل کاهش حمایت دربار خلق آثار تک برگی رواج پیدا می کند. در اوایل دوره قاجار تذهیب نسخه ها از اصول تذهیب نظایرشان در دوره صفوی پیروی نمود و به مرور زمان با تأثیر از شرایط زمانه خود، ویژگی هایی بصری و فنی ویژه ای نظیر رواج روحیه اشرافی گری در جامعه، استفاده بسیار از رنگ طلا و تکنیک مُرصع را در تذهیب به دنبال داشت. شیوه پژوهش تحلیلی-توصیفی و روش گردآوری اطلاعات متنی و تصویری اسنادی است.

هدف مقاله حاضر، تبیین عناصر برنامه درسی کارآفرینی فناورانه در دوره ابتدایی بود. پژوهش با رویکرد کیفی و روش مروری سیستماتیک انجام شد. با استفاده از کلید­واژه­های تخصصی مرتبط با برنامه درسی کارآفرینی فناورانه تا ماه مارس 2021، مقالات و کتاب­ها مورد بررسی قرار گرفت و 44 منبع معتبر بررسی و تحلیل شد. نتایج نشان داد برنامه درسی کارآفرینی فناورانه در مؤلفه هدف بر پرورش صلاحیت­های کارآفرینی فناورانه دانش آموزان؛ در مولفه محتوا بر محتوای نظری و عملی؛ در مولفه فعالیت های یادگیری به فعالیت های عملی و مبتنی بر مسئله؛ در مولفه راهبرد­های یادگیری بر آموزش عمل محور و اصیل؛ و همچنین در زمینه ارزشیابی بر «ارزشیابی برای یادگیری» تأکید دارد. در پایان نتیجه­گیری می شود برنامه درسی کارآفرینی فناورانه نیاز اصلی دانش آموزان دوره ابتدایی برای ایجاد اشتغال و توسعه کسب و کار­های دانش بنیان و فناور خواهد بود.

هدف اصلی پژوهش، شناسایی و اعتبارسنجی ویژگی های معلم اثربخش در دوره ابتدایی میباشد. در بخش اول از روش کیو استفاده شد، جامعه آماری در این بخش کلیه اساتید علوم تربیتی دانشگاه های تهران بوده(349=N) که20نفر به صورت هدفمندوگلوله برفی انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها، نمودار کیو می باشد که روایی آن با بررسی40سند و نظرات3 نفر از اساتید دانشگاهی مورد تائید قرار گرفت و به روش آزمون مجدد، پایایی آن نیز84/0 به دست آمد. بخش دوم مبتنی بر تحلیل عاملی اکتشافی بوده که جامعه ی آماری آن کلیه اساتید علوم تربیتی دانشگاه های تهران، اعضای انجمن مطالعات برنامه-درسی و گروه های آموزشی دوره ابتدایی تهران می باشد(987=N) با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی 325 نفرانتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی محتوایی آن مورد تائید 3 نفر از صاحب نظران قرارگرفت و پایایی آن(96/0=α ) بدست آمد. عمده نتایج بیانگر شناسایی65ویژگی بوده که در7 بعد ویژگی های شخصیتی، تربیت دینی-اخلاقی، کاراندیشی، صلاحیت و شایستگی ها، تدریس مؤثر، مدیریت کارآمدکلاس و نظارت و ارزشیابیدسته بندی گردید. 7بعد مذکور اعتبارداشته ولی از بین65 ویژگی، 5ویژگی از اعتبار لازم برخوردار نبوده است.

هدف: برنامه درسی متراکم، پدیده‏ای نوظهور و پیچیده در حوزه‏ی برنامه درسی است که شناخت آن برای هر نظام آموزشی یک ضرورت محسوب می‏شود. پیشگیری از این مسئله، نیازمند بررسی همه‏جانبه‏ی آن از حیث ابعاد و ویژگی‏ها است؛ بنابراین پژوهش حاضر، با هدف شناسایی ابعاد و ویژگی‏های برنامه درسی متراکم در دوره ابتدایی انجام شد. روش: رویکرد پژوهش کیفی و روش آن مرور نظام‏ مند بر اساس راهبرد هفت مرحله ‏ای Wright و همکاران (2007) بود. جامعه پژوهش، متشکل از 71 مطالعه بود که در بازه‏ی زمانی (2023-2000) از پایگاه ‏های داده داخلی و خارجی معتبر گردآوری شد که پس از ارزیابی کیفیت، 38 مقاله انتخاب گردید و از طریق کدگذاری مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‏ ها: یافته‏ های پژوهش نشان داد برنامه درسی متراکم دارای سه بعد فردی، سازمانی و آموزشی است. بعد فردی، شامل احتکار محتوا توسط متخصصان موضوعی، تهدید سلامت جسمی و روحی دانش ‏آموز، فرسودگی شغلی معلمان، ایجاد وضعیتی دوگانه برای مدیران و جابه ‏جایی نقش معلم و والدین؛ بعد آموزشی شامل حجم بیش‏ ازحد اهداف، افزودن محتوای جدید بدون کاهش محتوای قبلی، تعدد تکالیف و فعالیت‏ ها، محدودیت زمان و ارزشیابی‏ های متعدد و زمان‏بر و بعد سازمانی دربرگیرنده‏ ی تصمیمات شتاب‏زده و بدون پشتوانه پژوهشی، نگاه ابزاری به برنامه درسی برای تحقق اهداف سیاسی و اجتماعی، حجیم بودن اسناد برنامه درسی و طرح ‏ها و برنامه‏ های متعدد بود. نتیجه ‏گیری: نتایج نشان داد که برنامه درسی متراکم پدیده‏ای چندبعدی است که پیشگیری از آن نیازمند توجه به عناصر برنامه درسی، ذی‏نفعان و تصمیمات سازمانی است.

در عصرامام رضا(ع) اداره امور و راهبری نظام حکمرانی از شکل آرمانی آن در دوره های اولیه اسلام دور شده است و ناکارآمدی، بی تدبیری و فساد در ارکان خلافت عباسی و عرصه اجتماعی نمایان است. امام رضا(ع) در این شرایط و در دوره قبل از ولایتعهدی و نیز بویژه بعد از آن و در دوره مامون سعی در مقابله با این وضعیت داشتند. مهمترین راهبردی که امام رضا(ع) در مقابل این وضعیت در پیش گرفتند،تبیین وبیان ماهیت واقعی حکمرانی در نظام اسلامی است که با توجه به ویژگی های آن در ابعاد گوناگون ضمن کارآمدی، فساد نیز در جامعه کاهش و قابل کنترل خواهدبود. بنابراین سوال اصلی این مقاله این است که در اندیشه و سیره امام رضا(ع) فساد چگونه کنترل و از بین می رود؟یافته های این مقاله با استفاده از روش هرمنوتیک اسکینری و باتکیه برمنابع اسنادی وکتابخانه ای نشان می دهد که امام رضا(ع)با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی آن دوره و در تعامل با گروه های گوناگون برحکمرانی مطلوب اسلامی تاکید دارند که این نوع حکمرانی دارای بنیانی توحیدی می باشد و ساختارحکومتی آن بنحوی است که ماهیت وهدفی سعادت گرا دارد که در کنار آن مردم قرار دارند که در حوزه اجتماعی نقشی فعالانه دارد.از نظر ایشان این حکومت با چنین ساختار اجتماعی وماهیت سیاسی و بنیانی فرهنگی و اعتقادی ضمن کارآمدی زمینه را برای هرگونه فساد از بین می برد.

سوال اساسی این مطالعه آن استکه ویژگی های چارچوب برنامه درسی مرجع زبان آموزی که متکی به مبانی نظری وتجربیات نظامهای آموزشی در حوزه برنامه درسی و آموزش مهارتهای زبانی دوره ابتدایی باشد، چیست؟ و اینکه کدامیک از این ویژگی ها، از دید متخصصان برنامه درسی و موضوعی زبان آموزی فارسی دوره ابتدایی، برای کاربرد در تدوین برنامه درسی زبان آموزی فارسی دوره اول ابتدایی، دارای اعتبار است؟ بررسی منابع مطالعاتی و پژوهشیدر حوزه زبان آموزی و استخراج ویژگی های مولفه های برنامه درسی مرجع آن باتوجه به مبانی نظری و دانش موجود، از طریق مطالعه توصیفی و سنتز پژوهی صورت پذیرفته. در بخش اعتبارسنجی ویژگی های مولفه های تشکیل دهنده برنامه درسی زبان آموزی نیز، از روش بررسی میدانی و ابزار پرسش نامه نگرش سنج در جامعه و نمونه متخصصان مورد نظر، استفاده شده است و در قالب جداول اعتبار سنجی مولفه های برنامه درسی مرجع زبان آموزی و مولفه بستر اجراء، جمع بندی و خلاصه سازی شده است. اظهارنظر متخصصان و میزان توافق آنها با ویژگی های برنامه درسی مرجع در این جداول مشخص شده است. در انتها نیز با بررسی مجدد نتایج ویژگی های اعتبارسنجی شده، جمع بندی و نتیجه گیری در مولفه های هفت گانه صورت گرفته است.

پژوهش حاضر با هدف واکاوی ویژگی های برنامه درسی مبتنی بر خلاقیت در دوره ابتدایی انجام گرفته است. رویکرد پژوهش حاضر، کیفی و از نوع اسنادی بود. جامعه پژوهش شامل اسناد مکتوب داخلی وخارجی انجام شده درحوزه ی برنامه درسی وخلاقیت دربازه زمانی 2000 تا 2019 و روش نمونه گیری به صورت هدفمند مبتنی بر ملاک بود. در پژوهش حاضر از رویکرد NCT جهت تحلیل محتوای استقرایی داده ها با استفاده از نرم افزار ATLAS. ti استفاده شد. یافته های به دست آمده نشان داد که طراحی برنامه درسی (اهداف، محتوا، راهبردهای یاددهی-یادگیری، مواد ومنابع آموزشی، گروه بندی یادگیرندگان، فعالیت های یادگیری، فضا، زمان وارزشیابی)باید به گونه ای باشدکه تمامی عناصرآن حول محورپرورش وتوسعه خلاقیت باشد. دراین مسیرنقش هرکدام ازمولفه های برنامه درسی نباید موردغفلت واقع شود.

هدف پژوهش حاضر، تبیین ویژگی های ارزشیابی مطلوب برنامه درسی زبان آموزی دوره ابتدایی از دیدگاه معلمان بود. طرح پژوهش ترکیبی در هم تنیده بود. جامعه آماری در بخش کمی شامل همه معلمان شهر کرمان بود که از میان آنها 350 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در بخش کیفی نیز نمونه آماری شامل 30 نفر از معلمان برتر استانی در دوره ابتدایی بود. ابزار پژوهش در بخش کمی، پرسشنامه محقق ساخته بود. در بخش کیفی نیز از مصاحبه غیرساختارمند برای جمع آوری داده ها استفاده شد. میزان پایایی پرسشنامه با استفاده از نرم افزار PLS و روش پایایی مرکب 0.91 و مقدار روایی همگرا 0.52 برآورد شد. عمده ترین نتایج پژوهش حاکی از آن بود که معلمان در ارزیابی یادگیری های زبانی کودک بیشترین اولویت را به استفاده از آزمون عینی و کمترین اولویت را به آزمون های استعداد و پیشرفت تحصیلی می دهند. همچنین، وقت گیر بودن فعالیت های نوشتاری معلمان، مانند ثبت مشاهدات و مدیریت پوشه کار و تکمیل فرم های ارزشیابی، از مهم ترین علل ضعف ارزشیابی برنامه درسی زبان آموزی از دیدگاه معلمان بود. از سوی دیگر، کاهش اضطراب دانش آموزان در کلاس درس زبان آموزی و همچنین تعامل دانش آموزان با یکدیگر و با معلم در برنامه درسی زبان آموزی، به ترتیب به عنوان مهم ترین دلایل قوت ارزشیابی برنامه درسی زبان آموزی از دیدگاه معلمان بود.

پیشینه و اهداف: با توجه به اهمیت آموزش سواد رسانه ای به کودکان در برنامه های آموزشی بسیاری از مدارس دنیا و خلأهای موجود در آموزش سواد رسانه ای کشور ایران و همین طور تأکید پژوهش های مختلف  بر استفاده از روش های یادگیرنده محور مبتنی بر الگوهای پردازش اطلاعات و یادگیری اجتماعی در آموزش سواد رسانه ای، این مسأله مطرح می شود که با توجه به ویژگی های آموزش سواد رسانه ای در مطالعات پیشین، عناصر برنامه درسی آموزش سواد رسانه ای چیست؟ هدف پژوهش حاضر، تعیین ویژگی های عناصر برنامه درسی سواد رسانه ای دوره دوم ابتدایی در جهت مصرف کارکردی، مصرف انتقادی، تولید-مصرف کارکردی و تولید-مصرف انتقادی رسانه بود.روش ها : این پژوهش با روش ترکیبی (کیفی و کمّی) انجام گرفت. در مرحله اول جهت شناسایی ویژگی های برنامه درسی آموزش سواد رسانه ای دوره دوم ابتدایی از روش کیفی سنتز پژوهی (فراترکیب کیفی)، در مرحله بعد جهت بررسی نظر متخصصان از روش توصیفی- پیمایشی و در بررسی میزان تأثیر اجرای برنامه از طرح شبه تجربی پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه و آزمایش استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش از سه گروه تشکیل شده است. الف) پژوهش های انتشار یافته در حوزه   آموزش  سواد رسانه ای در پایگاه های علمی معتبر داخلی و خارجی که از تعداد4309،  18 سند مرتبط در حوزه سواد رسانه ای به صورت هدفمند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. ب) در بخش اعتبار سنجی اولیه طرح نیز،  15 نفر از متخصصان به صورت هدفمند (با معیار تخصص و تجربه در حوزه آموزش سواد رسانه ای) از جامعه آماری مدرسان و متخصصان برنامه ریزی درسی حوزه های سواد رسانه ای  به عنوان  نمونه انتخاب شدند. ج) در بخش کمّی جامعه آماری شامل دانش آموزان دوره دوم ابتدایی شهر همدان در سال تحصیلی 99-1398 بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای 2 کلاس و درمجموع 63 دانش آموز دختر پایه ششم به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. جهت تجزیه وتحلیل داده ها برای استخراج اطلاعات از پژوهش ها و تحلیل و ترکیب یافته ها در تعیین ویژگی های برنامه درسی، از روش تحلیل محتوا به شیوه کدگذاری استفاده شد. در این مرحله علاوه بر استفاده از ابزار CASP  در انتخاب واحدهای مناسب مطالعاتی، برای اطمینان از نحوه کدگذاری ها، علاوه بر استفاده از تکنیک خود بازبینی محقق، از دو نفر از متخصصین حوزه ارتباطات و برنامه درسی جهت کدگذاری مجدد یافته ها استفاده شد. در مرحله دوم  با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته، ارزیابی داده های حاصل از نظرخواهی جهت اعتبار سنجی برنامه درسی، با  ضریب CVR انجام گرفت. در مرحله سوم برای تجزیه وتحلیل داده های حاصل از آزمون های محقق ساخته(عملکردی، والد سنجی و خود سنجی) در چهار سطح مصرف کارکردی، مصرف انتقادی، تولید-مصرف کارکردی  و تولید-مصرف انتقادی، با توجه به عدم برخورداری داده ها از توزیع نرمال در پیش آزمون و پس آزمون از آزمون یومان-ویتنی استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش در بخش فراتحلیل حاکی از آن بود که ویژگی هایی چون توجه به رویکرد انتقادی، سواد رسانه ای انتقادی، سواد رسانه ای شناختی و سواد رسانه ای جدید و مبانی برنامه فلسفه برای کودکان  در عنصر مبانی؛ کسب و ارتقای شاخص های مصرف رسانه ای (پرورش تفکر مراقبتی)، سواد رسانه ای انتقادی (پرورش تفکر انتقادی) و تولید پیام های رسانه ای  (پرورش تفکر خلاقانه) در عنصر هدف؛ توجه به ابعاد شناختی، احساسی، زیبایی شناختی و اخلاقی، تجارب زیسته دانش آموزان در مواجهه با رسانه های مختلف، مؤلفه های مورد تأکید در نظریه های سواد رسانه ای  و در تلفیق با سایر دروس در عنصر محتوا؛  توجه به  بحث و مشارکت در حلقه های کندوکاو کلاسی، پژوهش محوری، مبتنی بودن بر الگوهای شخصی (فردی) و همچنین بهره گیری از روش های تلفیقی در عنصر روش؛ تأکید بر بحث وگفت وگو، توجه به ابعاد مختلف شناختی، عاطفی و رفتاری، استفاده از ابزارهای مختلف ارزشیابی و همچنین خودارزیابی فراشناختی، در  عنصر ارزشیابی برنامه درسی سواد رسانه ای در دوره دوم ابتدایی بودند. در بخش اعتبارسنجی از نظر متخصصان، با توجه به بالاتر بودن ضریب CVR به دست آمده در تمامی گویه ها از حداقل ضریب قابل قبول برای 15 نفر (49/0)، ویژگی های ذکر شده در برنامه درسی دوره دوم ابتدایی تأیید شد. در بخش بررسی تأثیر برنامه درسی اجرا شده بر شایستگی های سواد رسانه ای دانش آموزان دوره دوم ابتدایی، نتایج پس آزمون مان-ویتنی نشان داد که اثر گروه آزمایش در سطح اطمینان 95/0 معنی دار است                          (000/0=P، 939/5-=Z).نتیجه گیری: تجمیع مطالعات کتابخانه ای، طرح های تجربی و مصاحبه های انجام شده با متخصصان و صاحب نظران در پژوهش های پیشین و همچنین تأیید اعتبار ویژگی های استخراج شده از نظر متخصصان حوزه آموزش سواد رسانه ای و اثربخشی الگو در اجرا، برنامه درسی را پیشنهاد می دهد که در جریان آن دانش آموزان با تشکیل اجتماع پژوهشی، در جهت یافتن، ساختن و پرداختن پیام های رسانه ای به تبادل نظر  و مشارکت مثبت (به جای فضای رقابتی) در محتواهای چالش انگیز مرتبط با شاخص های سواد رسانه ای مشغول خواهند شد و نتیجه آن پرورش افکار براساس تأمل و تعمق غیرخصمانه، تقویت التذاذ حاصل از توانایی مطالعه و درک عمیق پیام های رسانه ای براساس گفت وگو، رشد خلاقیت در ضمن ایجاد شناخت های مشترک، پایبندی به اصول اخلاقی چون تحمل و مدارا، سعه صدر و پذیرش ابهامات و به طورکلی زمینه سازی و ارتقای سواد رسانه ای و خود رهبری فرد از طریق پرورش انواع تفکر مراقبتی، انتقادی و خلاقانه است.